هلیکو باکتر یکی از باکتریهای شایع در ایران است که گاها باعث مشکلات گوارشی در افراد میگردد.هلیکو
باکتر پیلوری از خانواده کمپیلو باکتریاسه است. باکتری گرم منفی، مارپیچی
شکل،میکرو آئروفیل است که در دستگاه گوارش و در آنتروم معده جایگزین شده و
با فعالیت اوره آزی شدیدی که دارد قادر است اسیدیته معده را که در حالت
عادی 2 است به 7-6 رسانده و در نتیجه علی رغم حساس بودن به محیط اسیدی در
محیط معده قادر به رشد و زندگی است و در واقع تنها باکتری که میتواند در
مقابل شیره معده مقاومت و رشد کند هلیکو باکتر است و از آنجا که موکوس
معده ضحیم است سلولهای سیستم ایمنی به این ناحیه دسترسی نداشته ولی به
دنبال نازک شدن موکوس معده گلبولها وارد موکوس شده ولی قادر به خروج
نیستند بنابراین به دلیل درگیری گلبولهای سفید با هلیکو باکتر آنتی بادی
های موجود در سرم خون از کلاس IgA,IgG بالا میرود. دیده شده که بیماریهایی
مثل اولسر معده و دئودنوم و همچنین سرطان معده در ارتباط با این باکتری
است به طوریکه حدود 90? از موارد زخم معده در ارتباط با این باکتری گزارش
شده است که این اغلب به دلیل التهاب ایجاد شده در آستر مخاطی معده
است. آلودگی با این باکتری شیوع بالایی دارد و به ویژّ در کشورهای جهان
سوم و در حال توسعه این آلودگی تا 90? دیده شده است. این باکتری مخزن
حیوانی نداشته و تنها راه انتقال آن انسان به انسان و از طریق
مدفوعی-دهانی است.
در سال 1994 سازمان بین المللی تحقیقات سرطان بر
اساس ارتباط دیده شده بین آدنو کارسینومای معده و هلیکو باکتر این باکتری
را به عنوان کارسینوژن گروه 1 معرفی کردند؛ همچنین ارتباط بین این باکتری
با لیمفوم معده(در MALT) دیده شده است. علایم احتمالی حضور هلیکوباکترپیلوری: سوء هاضمه / سوزش سر دل / نفخ / حالت تهوع / التهاب معده / بروز زخم اثنی عشر /
درد در ناحیه بالای شکم که یک ساعت یا بیشتر بعد از صرف غذا مشاهده میشود. نشانه های مذکور توسط مصرف آنتی اسیدها یا شیر و یا داروهای کاهنده اسیدیته معده کاهش می یابند.
تشخیص آزمایشگاهی:
در
تشخیص این باکتری از روشهای تهاجمی و غیر تهاجمی میتوان استفاده کرد.
اندوسکوپی از جمله روشهای تهاجمی است ؛ در این روش ابتدا به وسیله
اندوسکوپ بیوپسی معده به دست آمده و سپس به وسیله روشهایی مثل کشت در محیط
های خاص مثل اسکایرو، تست اوره آز و هیستولوژی به بررسی این باکتری
میپردازند.
روشهای
غیر تهاجمی به روشهای تهاجمی ارجحیت دارند؛ از جمله این روشها انجام
تستهای سرولوژی به روش الایزا به منظور بررسی آنتی بادی هایی ازکلاس
IgGو IgA ضد هلیکو باکتر است حساسیت این روش بین 100-98? است که در این
روشها معمولا تیتر زیر 20/1 منفی ، تیتر بین 30/1-20/1 مشکوک وتیتر بالای
30/1 مثبت در نظر گرفته میشود. تست سرولوژی مدفوعجزء آزمایشهای
ایمنی آنزیمی می باشد که با توجه به بررسی مدفوع بیمار میتوان به حضور یا
عدم حضور هلیکوباکترپی برد.استفاده از لانزوپرازول و بیسموت می تواند
نتیجه غلط به ما بدهد. در واقع 4 تا 6 هفته بعد از اتمام دوره درمان این
آزمایش قابل انجام است. رانیتیدین بر روی جواب آزمایش بی تاثیر است.
خونریزی معده و روده به سبب خون آلود بودن مدفوع باعث بروز جوابهای نادرست
گردید.
درمان: برای
درمان میتوان از آنتی بیوتیکهایی مثل تترا سایکلین ، مترونیدازول،
کلارینترومایسین و آموکسی سیلین در یک دوره 14 روزه و همراه با ترکیبات
آنتی اسید استفاده کرد .